ΝΙΚΟΣ ΜΑΜΑΓΚΑΚΗΣ, Ρέθυμνο, 3 Μαρτίου 1929 - Αθήνα, 24 Ιουλίου 2013

Στις 24 Ιουλίου 2013 ο σπουδαίος συνθέτης Νίκος Μαμαγκάκης μας 'αποχαιρέτησε'.

Επειδή ο λόγος τέτοιων ανθρώπων αξίζει να ακούγεται -και να διαβάζεται-, καθώς είναι απόσταγμα μιας ζωής ταγμένης στο μόχθο της αληθινής δημιουργίας, αλλά καί καρπός ελεύθερου και περήφανου πνεύματος, παραθέτω αποσπάσματα απο συνεντεύξεις του, όπως  δημοσιεύτηκαν στο διαδίκτυο. Στο τέλος της σελίδας μπορείτε να βρείτε και τους συνδέσμους των ιστοτόπων που φιλοξένησαν τις συνεντεύξεις αυτές.

..Η οικογένειά μου ήταν μουσική. Υπάρχει ένα όνομα στη λαϊκή μουσική της Κρήτης που λέγεται «Ανδρέας Ροδινός». Ο μεγαλύτερος λυράρης που γέννησε ο κόσμος. Αυτουνού η μάνα του κι ο πατέρας μου ήταν αδέρφια. Τα επίθετα που μεταχειρίστηκε κατά καιρούς η οικογένειά μου ήτανε «Βιολάκης» και «Λυράκης». Έχει μια  παράδοση πολλών χρόνων αυτή η μουσική οικογένεια. Ο πατέρας μου υπήρξε μέγας παίχτης του μπουλγαρί. Έπαιζε ένα πάρα πολύ ωραίο μπουλγαρί. Εκείνος έμαθε και τον Ανδρέα Ροδινό να παίζει διάφορους σκοπούς στο μαντολίνο. Από εκεί προέρχεται όλο αυτό. Όταν πέθανε ο Ροδινός το 1934 ήμουνα πέντε χρονών. Παιδί κανονικό. Θυμάμαι τα πάντα. Εκείνο που θυμάμαι ξεκάθαρα ήταν η κηδεία του, που μας έντυσε η μάνα μου με μαύρες ποδιές και μας ανέβασε σε κάτι καρέκλες γιατί το σπίτι μας έβλεπε στον περίβολο της εκκλησίας που θάφτηκε ο Ροδινός. Τα θυμάμαι έντονα αυτά. Με σημαδέψανε. Άσε που αυτός ήταν ένας θεϊκός άνθρωπος. Ήταν όμορφος, ήταν ευφυής – ο καλύτερος μαθητής του γυμνασίου. Έπαιζε Βιβάλντι με τη λύρα και έπαιζε και όλα τα repertoires (ρεπερτόρια) της εποχής εκείνης. Γεννήθηκα μέσα στη μουσική λοιπόν και δε μπορούσε κανένας να μου εναντιωθεί. Παρόλα αυτά ο πατέρας μου, μου έλεγε να μη γίνω μουσικός. Επειδή για επαγγελματικό προσανατολισμό τότε το φοβόντουσαν οι άνθρωποι. Η μουσική δεν έδινε διεξόδους. Αλλά εμένα και βουνά να μου έβαζες μπροστά μου, εγώ μουσικός θα γινόμουνα. Πολλές φορές πάντως αναρωτήθηκα αν θα μπορούσα να έκανα κι άλλα πράγματα, γιατί ήμουν στοιχειωδώς ευφυής. ..

..Δεν θέλω λεφτά από κανένα, δεν θέλω σπόνσορες. Έρχονται νέοι άνθρωποι και μου λένε: «κύριε Μαμαγκάκη, πώς να το κάνω εγώ;». Αν αγαπάς κάτι, θα το κάνεις, και συμπλέουν και βοηθάνε και οι θεοί και οι διαβόλοι. Κάνε μόνος σου ό,τι μπορείς, οι άνθρωποι μπορούν να κάνουν θαύματα. ..

..Το μπανάλ που εμπεριέχουν οι άνθρωποι και η τέχνη υπάρχει σε ικανές ποσότητες, και νομίζω ότι καλώς υπάρχει. Δεν μπορεί κανείς μέρα-νύχτα να συνοφρυώνεται και να ακούει Στοκχάουσεν και Ξενάκη. Όμως πρέπει να ακούει και Στοκχάουσεν και Ξενάκη. Σήμερα, η μπαναλαρία έχει υπερβεί τα εσκαμμένα και έχει κυριαρχήσει, επειδή τα κανάλια έχουν εκτραχηλιστεί. Με την εμπορευματοποίηση της μουσικής από τις εταιρείες φτάσαμε εδώ που φτάσαμε. ..

..Όλα αυτά που υπάγονται στην τέχνη και πραγματεύονται τη δημιουργία καλλιτεχνημάτων όχι μόνο προς τέρψη αλλά και προς λύτρωση της ανθρώπινης ψυχής χρειάζονται μόχθο και κόλπα έντεχνα για να γίνουν. Δεν κάθεται σε μία νύχτα ο λαϊκός βάρδος να εμπνευστεί το αριστούργημα. «Έξι μήνες μου πήρε η Συννεφιασμένη Κυριακή, μάτωσαν τα χέρια μου», μου έλεγε ο Τσιτσάνης. ..

..Ζορίζομαι, γιατί αποχαιρετώ τον κόσμο και πρέπει να λέω την αλήθεια. Ο Μακρυγιάννης λέει: «Ο προκομμένος πρέπει να λέει την αλήθεια, αλλά και ο απλός άνθρωπος πρέπει να λέει την αλήθεια». Εγώ, σαν απλός άνθρωπος, πρέπει να λέω την αλήθεια. Σήμερα οι άνθρωποι τρέφονται με υποπροϊόντα. Είναι παράλληλο με ό,τι υπάρχει στα φαστ-φουντ. Εγώ ευρισκόμενος σ’ αυτή τη θέση, ανακάλυψα τα κείμενα και βρήκα τη μεγαλύτερη διέξοδο της δημιουργίας μου στα κείμενα, στα νεοελληνικά και στα αρχαία κείμενα. ..

.. Το να γεννηθείς στην Ελλάδα και να προσπαθήσεις να κάνεις καριέρα -γιατί καριέρα είναι, είτε το θέλουμε είτε όχι- ως συνθέτης, ο βιοπορισμός μας και η ζωή μας είναι μεγάλη φενάκη. Ενα μεγάλο τόλμημα, γιατί είμαστε μια μικρή χώρα που δεν μπορεί να θρέψει έναν δημιουργό που θέλει να σεβαστεί τα πράγματα και να κάνει μόνον αυτό που του είναι από τον Θεό δοσμένο. Να χρειάζεται, αντί να είσαι μουσικός αποκλειστικά, να αντιπαρέρχεσαι άλλα δέκα επαγγέλματα για να ζήσεις. Κάτι που σε κάνει ακόμα πιο συμβατό με το περιβάλλον. .. 

..Αν είναι να γίνεις συνθέτης θα γίνεις συνθέτης ο κόσμος να χαλάσει! Ας είναι και το ίντερνετ και βουνά τα εμπόδια…ένα μικρόβιο είναι το ταλέντο αυτό, πιστεύω εγώ… έχει μια μεταφυσική ουσία…δεν μπορεί κανείς να το αναστείλει…βουνά να βάλεις, ότι και να βάλεις ,τα υπερπηδά ο άλλος…γιατί η δημιουργία και η ουσία του δημιουργού είναι κάτι που ούτε οι θεωρητικοί, ούτε η Φυσική, ούτε η Βιολογία ούτε η Ψυχολογία, ούτε η Φιλοσοφία μπόρεσαν να το αναλύσουν και να το καθορίσουν… ..

.. Το να είσαι συνθέτης δεν είναι να μπορείς να σκαρώνεις μια μελωδιούλα όπως υπάρχουν πλήθος και πληθώρα τέτοιων πλασμάτων που έχουν καταστρέψει το τραγούδι…έχουν κερδίσει πολλά λεφτά από το τραγούδι καταστρέφοντας το τραγούδι. Υπάρχουν μυριάδες τραγούδια…αν μετρηθούν τα τραγούδια αυτά είναι σαν τα άστρα του ουρανού…Πού είναι τα τραγούδια αυτά; Μόλις περάσει ο καιρός ποτέ πια δεν ασχολείται ξανά κανείς μ’ αυτά τα τραγούδια. Τι γίνονται τα τραγούδια αυτά, γιατί γράφονται τα τραγούδια αυτά; Τα περισσότερα γράφονται για να πουληθούν…επειδή από τότε που μπήκαν οι έμποροι στην Τέχνη – και στη μουσική προπάντων - και είδαν ότι είναι μια πηγή χρήματος έπεσαν σα σαρκοβόρα επάνω της και την έφεραν στο σημείο που την έχουν φέρει σήμερα…να μην μπορεί πια κανείς να ακούσει κάτι ενδιαφέρον γιατί υπάρχει υπερπληθώρα και από την άλλη μεριά να κατασκευάζονται στα sequenser των κομπιούτερ πραγματικά μουσικά εξαμβλώματα, με στίχους εντελώς προκαθορισμένους, εντελώς κομπιουτερίστικους στίχους, ίσα-ίσα να γαργαλάει το υπογάστριο, συν μπούτι και κώλο…και όλα αυτά τα πράγματα βγαίνουν και έχουμε φτάσει σ’ αυτόν τον ευτελισμό. Γι’ αυτό ευθύνονται πάρα πολύ τα ιδιωτικά κανάλια: κανένα ιδιωτικό κανάλι δεν έδειξε ποτέ μια σοβαρή συναυλία, κανένα ιδιωτικό κανάλι δεν έπαιξε ποτέ Μότσαρτ!...ή μια παράσταση ακριβή…μόνο το άμεσο κέρδος, μόνο η θεαματικότητα η άμεση… τώρα, εδώ και τώρα… και βγάζουν διάφορα παιδιά…τα διάφορα…είδωλα ή όπως τα λένε (για να μην πω τίποτα για τα είδωλα) όπου εκεί εκμαυλίζονται νέα παιδιά. Γνωρίζουν την δόξα πριν την επιτυχία…αποτέλεσμα; γίνονται δυστυχισμένες υπάρξεις. Και όλη αυτή η γκλαμουριά, τα λέιζερ, όλη αυτή η αηδία η κατασκευασμένη έχει ένα πρόσωπο σαν από γυαλί… ραγίζει και σπάζει σε χίλια κομμάτια…δεν έχει επαφή με την πραγματικότητα και με την πραγματική τέχνη. ..

 

..Στη δημιουργία δεν ξέρεις που θα καταλήξεις. Κανείς άνθρωπος στον κόσμο δεν το ξέρει αυτό. Όλη η υπόθεση και το ευφυές είναι να κάνεις και να βλέπεις, όχι να ξέρεις και να κάνεις. Άμα ξέρεις και κάνεις δεν έχεις καμία πιθανότητα να εκπλαγείς ούτε να εκπλήξεις τους άλλους και είναι βαρετό. Αυτό είναι και η ουσία της ζωής, αλλιώς είναι τα πράγματα νεκρά, άκαμπτα. Οι άνθρωποι πρέπει να μπορούν ανά πάσα στιγμή να δημιουργούν κάτι, να το καταστρέφουν και να το ξαναδημιουργούν πάλι και πάλι. Αυτή είναι η ζωή, ένα αέναο γίγνεσθαι. Αλλιώς δεν είναι τίποτα και αν την πολυσκεφτείς μπορεί να ανοίξεις και τη μαύρη πόρτα να φύγεις διότι είναι αβάσταχτη. Έχει όμως και κάτι στιγμές που είναι τρομαχτικής έντασης και ομορφιάς. ..

http://musicspins.blogspot.gr/2012/05/blog-post_24.html

http://mousikaproastia.blogspot.gr/2010/06/blog-post_25.html

http://www.enet.gr/?i=news-room.el.home&id=376492 

http://www.mousikorama.gr/site/concerts/651-mamagkakis-synenteuksi

http://www.musicale.gr/synthetes/mamagakis_press.html