Κυριακή 19 Αυγούστου 2018

Η διαφορά ανάμεσα στη συμπόνια και τη συναισθηματικότητα




του Αρχιμανδρίτη Ραφαήλ Κάρελιν


Η συμπόνια βασίζεται στην αγάπη για κάποιον άλλον: στην αγάπη ο 'άλλος΄γίνεται ένας άλλος "εαυτός" μας, ένα μαζί μας. Η συναισθηματικότητα βασίζεται στην αγάπη του εαυτού: Θλιβόμαστε όχι γιατί κάποιος άλλος πονά, αλλά μάλλον γιατί χαλάει η δική μας διάθεση. κι αντί να προσπαθούμε να ανακουφίσουμε λίγο τον πόνο που  υπάρχει στον κόσμο, προσπαθούμε απλά να απομακρύνουμε τις εικόνες της ταλαιπωρίας των άλλων  από το οπτικό μας πεδίο.

Η τέχνη και η λογοτεχνία προδιαθέτουν την ανθρώπινη ψυχή προς τη μίμηση, προς τη συναισθηματική "ανάμειξη" σε μια δεδομένη κατάσταση. Όταν ένας άνθρωπος έχει συνηθίσει να συμμετέχει κατά κάποιον τρόπο στην (δημιουργημένη και όχι αληθινή ) συναισθηματική κατάσταση των χαρακτήρων στη σκηνή, στις τηλεοπτικές σειρές και στα μυθιστορήματα, κι ο ίδιος αρχίζει να λειτουργεί ως ηθοποιός, "παίζοντας στη ζωή". Η τέχνη ευνοεί την ανάπτυξη μιας υψηλής ρευστότητας στην κατάσταση του νου - συχνά σε παθολογικό επίπεδο - και ένα είδος συναισθηματικής μεταφοράς στην εικόνα όσων, υποτίθεται, βιώνει κάποιος άλλος. Η  αγάπη πονάει για το άλλο πρόσωπο. νιώθει πόνο επειδή το άτομο αυτό αισθάνεται πόνο. Η συναισθηματικότητα αισθάνεται πόνο για τον εαυτό της. πονά επειδή μια αρνητική εικόνα της ταλαιπωρίας κάποιου άλλου έχει εισβάλει στη συνείδηση και προκαλεί αρνητικά, δυσάρεστα συναισθήματα.

Η αγάπη βασίζεται στην επιθυμία για το καλό των άλλων, ενώ η συναισθηματικότητα στηρίζεται στην επιθυμία για προσωπική συναισθηματική άνεση. Θεωρεί τα βάσανα των άλλων ως μια δυσάρεστη διασάλευση της προσωπικής συναισθηματικής γαλήνης. Ένα συναισθηματικό άτομο δεν μπορεί να αγαπήσει, αλλά μπορεί να ερωτευτεί, να δημιουργήσει είδωλα για τον εαυτό του, να τα υπηρετήσει, και μ αυτά να γεμίσει την ψυχή του. Η άλλη όψη της συναισθηματικότητας είναι η σκληρότητα. Για ένα συναισθηματικό άτομο, αυτό που βρίσκεται πέρα από τα όρια της άμεσης εμπειρίας είναι ξένο και ασήμαντο. Στο "Μικρό Πρίγκηπα" του Saint-Exupery, ο συγγραφέας αποκαλύπτει: "Αν το μικρό μου αστέρι σβήσει, τι με νοιάζει ο υπόλοιπος Κόσμος..". Με άλλα λόγια, αυτό το μικρό αστέρι  το οποίο ερωτεύτηκα είναι πιο σημαντικό για μένα απ όλο τον Κόσμο.

Ένας άνθρωπος  μπορεί να κλάψει στη θέα ενός άρρωστου σκύλου από συναισθηματικότητα και ταυτόχρονα να παραμένει κουφός και αδιάφορος προς τα δεινά εκατομμυρίων ανθρώπων, αρκεί να μην χρειαστεί να δει τον πόνο τους. Η συναισθηματικότητα δεν είναι αγάπη, αλλά μάλλον νοσηρός εντυπωσιασμός, χρόνια καταπιεσμένη υστερία που παίρνει τη θέση της αγάπης.

(από εδώ:  https://stjohndc.org/en/orthodoxy-foundation/homilies/what-distinguishes-compassion-sentimentality-archimandrite-raphael-karelin
μετάφραση: Λιλάκι)